Yayıncının Notu

Colin McEvedy'nin dört ciltlik tarih atlası dizisinin Yakınçağ ve Modernçağ ciltleri yayımlandı. Elinizdeki Ortaçağ cildi bu dizinin üçüncü kitabı.

Ortaçağ Tarih Atlası İS 4. yüzyılın ortalarından (Roma İmparatorluğu'nun resmi olarak ikiye bölünmeden az önce) İS 15. yüzyılın sonlarına kadar (ilk keşif yolculukları) uzanan tarih dilimini kapsıyor. Kitabın ele aldığı dönemin uzunluğunun yanısıra, coğrafi kapsamının da geniş olduğu gözlenecektir. Dolayısıyla, ortaçağ tarihinin özgül konularina (feodalizm, siyasal iktidarin yapisi, dinsel iktidar vb.) agirliklla egilmekten ziyade, belli bir cografyanin sekillenmesinde rol oynamis bütün "aktörler"i resme dahil etmeye çalisiyor. Bu Atlas'ın temel özelliği Akdeniz, Avrupa, ve Yakındoğu'yutek coğrafi birim olarak alması. Ama bununla homojen bir toplumsal ya da iktisadi yapı kastedilmiyor. Tersine, çok farklı yapıların etkileşimi ve çatışması söz konusudur. Akdeniz merkezli olan Roma İmparatorluğu'nun çözülmesi ve merkezin doğuya kayması sonucunda, Avrupa'da yavaş yavaş yeni bir ağırlık merkezi oluşmuş; İslamiyet'in ilerlemeleri hem Yakındoğu hem de Akdeniz'in dinamiklerini etkilemiş; Asya'dan gelen kavimler bütün Avrupa-Yakındoğu coğrafyasının şekillenmesinde rol oynamıştır. Ortaçağ Tarih Atlası, bu panoramik görüntüyü kronolojik düzende veriyor.

Haritaların nasıl okunacağı konusudna burada birşey söylemeye gerek yok; kullanılan işaretlerin anlamı, haritaların neden diziler halinde hazırlandığı, "Giriş" bölümünde yazar tarafından ayrıntılarıyla açıklanıyor. Kitabın sonundaki dizin haritası, ana sıralamadaki haritalarda yeri belirtilmeyen kentler, dağlar, ırmaklar vb.nin, dizinde bu yerlerin adlarıyla birlikte verilen koordinatlar yardımıyla bulunmasını amaçlıyor. Ayrıca yine aynı koordinat sistemiyle, düz yüzeye yayılmış haritanın neden olduğu algı yanılgısını düzelterek enlemler ile boylamları da görünür kılıyor.

Metinde geçen yabancı sözcüklerden bazıları için italik karakter kullanıldı. fief, patricius gibi. Bunların anlamına ilişkin açıklama yapmaktan kaçınıldı. Özellikle fief terimi ortaçağ tarihinin başlı başına bir konusudur. Bu konuda okuru ansiklopediye yönlendirmenin daha doğru olduğunu düşünüyoruz.

Kişi ve yer adları konusunda, İngilizce metinde izlenen yolun tersine (hemen hemen tüm adlar İngilizce'ye uyarlanmış olarak veriliyor), söz konusu adın özgün dilindeki yazımına sadık kalındı; örneğin (Germen İmparatoru) Heinrich, (İngiltere Kralı) Henry. Özel adlarda genel olarak Ana Yayıncılık'ın yayımladığı AnaBritannica (1992) temel alındı. Yer adları, yerleşik Türkçe karşılıkları bulunuyorsa Türkçe, bulunmuyorsa özgün dildeki gibi yazıldı. Adları zaman içinde dönüşüme uğrayan, ya da bütünüyle değişen, farklı geleneklerle farklı adlar taşıyan yerler konusunda köşeli parantezlere baş vuruldu; yani farklı adlar da olabildiğince belirtildi.

Ortaçağ Tarih Atlası, İS 4. yüzyılın ortalarından (Roma İmparatorluğu'nun resmi olarak ikiye bölünmesinden az önce), İS 15. yüzyılın sonlarına (ilk keşif yolculukları) kadar uzanan tarih dilimini kapsıyor. Yorumları Avrupa ağırlıklı olmakla birlikte kitabın baz haritası, Yakındoğu'nun da tümünü içererek ortaçağ dünyasının coğrafi çerçevesinin tamamını ortaya çıkarıyor. Kronolojik düzende birbirini izleyen siyasi haritaları, daha geniş aralıklarla sıralanan nüfus ve kentleşme haritaları tamamlıyor. Elliden fazla haritaya eşlik eden metinlerde Colin McEvedy, bir yandan Akdeniz merkezli Roma İmparatorluğu'nun çözülmesi ve merkezin doğuya kayması sonucunda, Avrupa'da yavaş yavaş yeni bir siyasi bütünün oluşumunu anlatırken; diğer yandan da İslamiyet'in ve Asya'dan gelen kavimlerin Yakındoğu ve Akdeniz Coğrafyasını şekillendirilişini aynı hikayeye sığdırıyor. Dört ciltlik tarih atlası dizisi Yakınçağ, Modernçağ, ve Ilkçag ciltleriyle tamamlanıyor.